Энерги хуудасны эх кодыг харах

{{Инфобокс физикийн тоо хэмжээ
|Name= Энерги
|Größenart=
|Formelzeichen= <math>E</math>
|Dim=
|AbgeleitetVon=
|SI= [[Жоуль (нэгж)|Ж]]&nbsp;=&nbsp;[[Ньютон (нэгж)|Н]]·[[Метр|м]]
|SI-Dimension= [[Урт|L]]<sup>2</sup>·[[Масс|M]]·[[Хугацаа|T]]<sup>−2</sup>
|cgs= [[Эрг (нэгж))|эрг]]
|cgs-Dimension= [[Урт|L]]<sup>2</sup>·[[Масс|M]]·[[Хугацаа|T]]<sup>−2</sup>
|esE=
|esE-Dimension=
|emE=
|emE-Dimension=
|Planck=
|Planck-Dimension=
|Astro=
|Astro-Dimension=
|Anglo=
|Anglo-Dimension=
|Anmerkungen=
|SieheAuch=[[Ажил (физик)|Ажил]], [[дотоод энерги]], [[дулаан]]
}}
[[Файл:Lightning_over_Oradea_Romania_zoom.jpg|thumb|right|200px|Цахилгаан цахих нь хүчтэй цахилгаан орны нөлөөгөөр агаар задрах үйл явц бөгөөд энергийн урсгал юм. [[Агаар мандал|Атмосфер]] дахь цахилгаан потенциал энерги нь дулаан, гэрэл, дууны энергид хувирдаг.]]
[[Физик|Физикт]] болон бусад [[Шинжлэх ухаан|шинжлэх ухаануудад]] '''эрчим хүч''' буюу '''энерги''' ([[Грек хэл|Грекийн]] ενεργός, ''энергос'', "идэвхтэй, ажилладаг" гэсэн утгатай)<ref>{{cite web |url=http://www.etymonline.com/index.php?term=energy |title=Energy |work=Online Etymology Dictionary |last=Harper |first=Douglas |accessmonthday=May 1|accessyear=2007}}</ref> бол байгаль дээр хадгалагдаж буй системүүд болон биетүүдийн физик шинж чанарыг илэрхийлсэн [[Скаляр (физик)|скаляр]] [[физик хэмжигдэхүүн]] юм. Энерги нь хэд хэдэн өөр төлөвт орших бөгөөд тухайлбал [[Кинетик энерги|кинетик]], [[Потенциал энерги|потенциал]], [[Дулааны энерги|дулааны]], [[Цахилгаан соронзон энерги|цахилгаан соронзон]], [[Химийн энерги|химийн]], [[Цөмийн энерги|цөмийн]], [[Тайван үеийн энерги|масс]] гэх мэтчилэн байдаг бөгөөд эд бүгд мэдэгдэж буй байгалийн үзэгдлүүдийг тайлбарлахаар тодорхойлогдсон.

Энерги нь нэг төлөвөөс нөгөө төлөвт хувирах бөгөөд харин хэзээ ч шинээр үүсч бий болдоггүй, мөн устаж үгүй болдоггүй. Энэхүү [[Энерги хадгалагдах хууль|энерги хадгалагдах]] зарчмыг анх 19-р зууны эхэн үед постулат болгосон бөгөөд энэ нь аливаа [[Битүү систем|битүү системд]] үйлчилдэг. [[Нётерийн теорем]] ёсоор бол энерги хадгалагдах үзэгдэл нь физикийн хуулиуд цаг хугацаа өнгөрөхөд өөрчлөгддөггүй гэдэг баримтын үр дагавар юм.<ref name="jphysics">{{cite book | last =Lofts| first =G| coauthors =O'Keeffe D; et al| title=Jacaranda Physics 1| publisher =John Willey & Sons Australia Ltd. | date =2004| location = Milton, Queensland, Australia| pages = 286| chapter=11 — Mechanical Interactions| edition=2| isbn=0 7016 3777 3}}</ref>

Эйнштейны хууль ёсоор тодорхой масстай бие бүхэн энергитэй. [[Харьцангуйн онол]] ёсоор тайван байх үеийн энерги болон массын харьцаа нь дараах томъёогоор тодорхойлогдоно: <math>E=mc^2</math>

: 1 [[Килограмм|кг]]•[[Метр|м]]<sup>2</sup>•[[Секунд|сек]]<sup>-2</sup> = [[Ньютон (нэгж)|Н]]•[[Метр|м]] = [[Жоуль (нэгж)|Ж]]

Энерги нь олон янзын энергийн хэлбэрт байх ба үүнд жишээлбэл [[потенциал энерги]], [[кинетик энерги]], [[химийн энерги]] эсвэл [[дулааны энерги]] гэх мэтийг нэрлэж болно. Энергийг нэг системээс нөгөө рүү дамжуулах болон нэг хэлбэрээс өөр хэлбэрт хувиргаж болох боловч [[Термодинамикийн хоёрдугаар хууль|термодинамикийн 2-р хуулиар]] дулааны энергийн хувьд системүүдийн хооронд хязгаарлагдмал шилжилттэй эсвэл аар энергийн хэлбэрт хувиргах боломжтой байдаг.

== Гадаад холбоос ==
{{commons|Energy|Энерги}}

==Зүүлт, тайлбар== 
<references/>
[[Ангилал:Эрчим хүч| ]]
[[Ангилал:Физик тоо хэмжээ]]
[[Ангилал:Эрчим хүчний эдийн засаг]]
[[Ангилал:Эрчим хүчний техник]]