Нобели хуудасны эх кодыг харах

{{Инфобокс химийн элемент
<!--- Periodensystem --->
| Name         = Нобели
| Symbol       = No
| Ordnungszahl = 102
| Serie        = Ac
| Gruppe       = Ac
| Periode      = 7
| Block        = f
<!--- Allgemein --->
| Hauptquelle  = <ref>Die Werte der atomaren und physikalischen Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, entnommen aus: Robert J. Silva: [http://radchem.nevada.edu/classes/rdch710/files/Fm%20to%20Lr.pdf ''Fermium, Mendelevium, Nobelium, and Lawrencium''], in: Lester R. Morss, Norman M. Edelstein, Jean Fuger (Hrsg.): ''The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements'', Springer, Dordrecht 2006; ISBN 1-4020-3555-1, S.&nbsp;1621–1651.</ref>
| Aussehen     =
| CAS          = 10028-14-5
<!--- Atomar --->
| Atommasse = 259
| Atomradius =
| AtomradiusBerechnet =
| KovalenterRadius =
| VanDerWaalsRadius =
| Elektronenkonfiguration = &#91;[[Радон|Rn]]&#93; 5[[Атомын орбиталь|f]]<sup>14</sup> 7[[Атомын орбиталь|s]]<sup>2</sup>
| Austrittsarbeit =
| Ionisierungsenergie_1 =
<!--- Physikalisch --->
| Aggregatzustand = хатуу
| Modifikationen =
| Kristallstruktur =
| Dichte =
| RefTempDichte_K =
| Mohshärte =
| Magnetismus =
| Schmelzpunkt_K =
| Schmelzpunkt_C =
| Siedepunkt_K =
| Siedepunkt_C =
| MolaresVolumen =
| Verdampfungswärme =
| Schmelzwärme =
| Dampfdruck =
| RefTempDampfdruck_K =
| Schallgeschwindigkeit =
| RefTempSchallgeschwindigkeit_K =
| SpezifischeWärmekapazität =
| RefTempSpezifischeWärmekapazität_K =
| ElektrischeLeitfähigkeit =
| RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K =
| Wärmeleitfähigkeit =
| RefTempWärmeleitfähigkeit_K =
<!--- Chemisch --->
| Oxidationszustände = +2, +3
| Oxide =
| Basizität =
| Normalpotential =
| Elektronegativität =
| Quelle GHS-Kz   = NV
| GHS-Piktogramme = {{GHS-Piktogramme|/}}
| GHS-Signalwort  = 
| H               = {{H-Sätze|/}}
| EUH             = {{EUH-Sätze|/}}
| P               = {{P-Sätze|/}}
| Quelle P        = 
| Radioaktiv      = Ja 
<!--- Isotope --->
| Isotope =
{{Инфобокс химийн элемент/Изотоп
| AnzahlZerfallstypen = 1
| Symbol = No
| Massenzahl = 257
| NH = 0
| Halbwertszeit = 25 [[Секунд|сек.]]
| Zerfallstyp1ZM = [[Альфа задрал|α]]
| Zerfallstyp1ZE = 8,450
| Zerfallstyp1ZP = [[Ферми|<sup>253</sup>Fm]]
}}
{{Инфобокс химийн элемент/Изотоп
| AnzahlZerfallstypen = 3
| Symbol = No
| Massenzahl = 259
| NH = 0
| Halbwertszeit = 58 [[Минут|мин.]]
| Zerfallstyp1ZM = [[Альфа задрал|α]]
| Zerfallstyp1ZE = 7,910
| Zerfallstyp1ZP = [[Ферми|<sup>255</sup>Fm]]
| Zerfallstyp2ZM = [[Электрон булаалт|ε]]
| Zerfallstyp2ZE = 0,500
| Zerfallstyp2ZP = [[Менделееви|<sup>259</sup>Md]]
| Zerfallstyp3ZM = [[Цөмийн өөрөө задрах урвал|өз]]
| Zerfallstyp3ZE =
| Zerfallstyp3ZP = 
}}
| NMREigenschaften =
<!----
{{Инфобокс химийн элемент/NMR
| Symbol = No
| Massenzahl_1 =
| Kernspin_1 =
| Gamma_1 =
| Empfindlichkeit_1 =
| Larmorfrequenz_1 =
}}
---->
}}


'''Нобели''' нь зөвхөн зохиомлоор аргаар гаргаж авдаг химийн элемент, атомын дугаар нь 102, химийн тэмдэглэгээ нь No. Үелэх системийн актиноидын бүлгийн цацраг идэвхт [[трансураны элемент]]эд багтдаг элемент юм. Нобелийг 1957 онд нээсэн ба [[Альфред Нобель|Альфред Нобелийн]] нэрээр нэрлэжээ. 1994 онд тус нэрийг олон улсын цэвэр ба хэрэглээний химийн холбооноос албан ёсоор баталжээ.<ref>[http://iupac.org/publications/pac/1994/pdf/6612x2419.pdf ''Names and Symbols of Transfermium Elements'' (IUPAC Recommendations 1994).] (PDF; 172&nbsp;kB).</ref>

== Түүх ==
Тус элементийг анх нээсэн тухай 1957 онд АНУ, Их Британи, Шведийн эрдэмтдийн ажлын хэсэг мэдэгдсэн байдаг.<ref>P. R. Fields and A. M. Friedman (''Argonne National Laboratory, Lemont, Illinois''); J. Milsted (''Atomic Energy Research Establishment, Harwell, England''); H. Atterling, W. Forsling, L. W. Holm, and B. Åström (''Nobel Institute of Physics, Stockholm, Sweden''): ''Production of the New Element 102'', in: ''[[Phys. Rev.]]'', '''1957''', ''107''&nbsp;(5), S.&nbsp;1460–1462 ([[doi:10.1103/PhysRev.107.1460]]).</ref> 1958 онд Альберт Гиорсо, Торбёрн Сиккеланд, Жон Р. Волтон, Гленн Т. Сиборг нар <sup>254</sup>No изотопыг нээсэн болохоо мэдэгдэв.<ref>A. Ghiorso, T. Sikkeland, J. R. Walton, G. T. Seaborg: ''Element No. 102'', in: ''[[Phys. Rev. Lett.]]'', '''1958''', ''1''&nbsp;(1), S.&nbsp;18–21 ([[doi:10.1103/PhysRevLett.1.18]]; {{Google Buch|BuchID=e53sNAOXrdMC|Seite=103}}).</ref> Мөн онд Георгий Николаевич Флёров|Георгий Флёровын ахалсан зөвлөлтийн хэсэг эрдэмтэн <sup>?</sup>No<ref>G. N. Flerov: ''Synthesis and Investigation of Element 102 (review)'', in: ''[[Atomic energy]]'', '''1968''', ''24''&nbsp;(1), S.&nbsp;3–15 ([[doi:10.1007/BF01133459]]).</ref> изотопыг нээсэн тухай мэдэгдэв. 1964 онд Дубна хотоос <sup>256</sup>No изотопыг ихээхэн хэмжээгээр гаргаж авсан тухай мэдэгдсэн байна. Гэвч 1968 онд л Берклид <sup>249</sup>Cf ба <sup>12</sup>C-өөс ойролцоогоор 3000 атомыг <sup>255</sup>No гаргаж авчээ.<ref name="Harry H. Binder">Harry H. Binder: ''Lexikon der chemischen Elemente'', S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.</ref><ref>{{Holleman-Wiberg|Auflage=102 |Startseite=1954 |Endseite= }}</ref>

:<math>\mathrm{^{249}_{\ 98}Cf \ + \ ^{12}_{\ 6}C \ \xrightarrow[- 2n,\ -\alpha]{}\ \ ^{255}_{102}No}</math>

== Цахим холбоос ==
{{Commonscat|Nobelium}}
{{Wiktionary}}

== Эшлэл ==
<references />

{{Зай авах}}
{{Үелэх системийн холбоос мөр}}

[[Ангилал:7-р үеийн элемент]]